Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce

Podstawowymi aktami prawnymi regulącymi sytuację cudzoziemców na terytorium Polski są ustawa o cudzoziemcach (w zakresie pobytowym) oraz ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (w zakresie świadczenia pracy).

Brak obowiązku posiadania dodatkowych dokumentów do podjęcia pracy

• np. cudzoziemcy przebywający w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE albo statusu członka rodziny obywatela UE/EOG/Szwajcarii

Uproszczona procedura legalizacji pracy

• dla obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy
• na podstawie oświadczenia pracodawcy o powierzeniu wykonywania pracy
• na okres nie przekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy

Obowiązek uzyskania zezwolenia na pracę

• zezwolenie na pobyt czasowy i pracę
• zezwolenie na pracę
• zezwolenie na pracę sezonową

Aby cudzoziemiec mógł wykonywać legalnie pracę w Polsce, musi przede wszystkim przebywać na terytorium Polski legalnie i móc to odpowiednio udokumentować. Pracodawca ma obowiązek sprawdzić dokument legalizujący pobyt cudzoziemca w Polsce przed rozpoczęciem pracy i przechowywać jego kopię przez cały czas wykonywania pracy.

Podstawa pobytu cudzoziemca na terytorium Polski

1. ruch bezwizowy
   • maksymalnie 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu (pobyt na terytorium wszystkich państw członkowskich obszaru Schengen)
   • m. in. dla obywateli Ukrainy tylko na podstawie paszportu biometrycznego
2. wizy
   • wizy C – krótkoterminowe (90/180)
   • wizy D – długoterminowe (do 1 roku)
   • ważny jest cel wydania (na podstawie wizy 01, 20, 21 nie jest możliwe świadczenie pracy)
3. zezwolenie na pobyt czasowy
   • na jego podstawie wydawana jest Karta Pobytu dla cudzoziemca, ale sama Karta nie jest dokumentem zaświadczającym legalność pobytu, takim dokumentem jest tylko decyzja o zezwoleniu na pobyt
   • po złożeniu wniosku o wydanie zezwolenia, do paszportu cudzoziemca wbijany jest stempel z informacją o złożeniu wniosku – pobyt cudzoziemca uważa się za legalny od dnia złożenia wniosku

Jedyny dokument upoważniający do pracy w Polsce, o który występuje cudzoziemiec osobiście, a nie pracodawca. Wniosek o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę składany jest do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca. Zezwolenie udzielane jest na okres od 3 miesięcy do 3 lat, z możliwością ubiegania się o kolejne zezwolenia.

Karta pobytu wydana z tytułu udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę jest jednym dokumentem, które potwierdza prawo do pobytu cudzoziemca w Polsce oraz jego prawo do wykonywania pracy na rzecz konkretnego pracodawcy wskazanego w decyzji o udzieleniu mu zezwolenia oraz na warunkach w niej określonych – zamieszczana jest adnotacja ,,dostęp do rynku pracy”.

Zezwolenia na pracę wydawane jest przez wojewodę właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy. Zezwolenie określa podmiot powierzający wykonywanie pracy przez cudzoziemca, stanowisko lub rodzaj pracy, najniższe wynagrodzenie, które może otrzymywać cudzoziemiec na danym stanowisku, wymiar czasu pracy albo liczbę godzin pracy w tygodniu lub miesiącu, rodzaj umowy będącej podstawą wykonywania pracy oraz okres ważności zezwolenia, nie dłuższy jednak niż 3 lata.

Zezwolenie wydane jest przez starostę właściwego ze względu na siedzibę podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Wydawane jest czas określony, nie dłuższy niż 9 miesięcy w roku kalendarzowym. Dotyczy wyłącznie wykonywania pracy w zakresie działalności bezpośrednio związanych z rolnictwem, leśnictwem, łowiectwem i rybactwem lub gastronomią i zakwaterowaniem

Powierzenie pracy cudzoziemcowi na podstawie oświadczenia pracodawcy możliwe jest wyłącznie dla obywateli określonych krajów: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy.  Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy wpisywane jest do ewidencji oświadczeń prowadzonej przez powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę pracodawcy. Wpis dokonywany jest w terminie 7 dni roboczych od dnia otrzymania oświadczenia – w sprawach niewymagających postępowania wyjaśniającego, bądź nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania oświadczenia w przypadku konieczności przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego. W tym samym czasie starosta może odmówić wpisania oświadczenia do ewidencji oświadczeń w drodze decyzji.  Okres wykonywania pracy określony w złożonym oświadczeniu oraz okresy pracy wykonywanej na podstawie oświadczeń wpisanych do ewidencji oświadczeń wynoszą łącznie maksymalnie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy (niezależnie od liczby podmiotów powierzających temu cudzoziemcowi wykonywanie pracy).