Oszustwa rekrutacyjne
Nie daj się nabrać! Jak rozpoznać oszustwo rekrutacyjne?
Fałszywe ogłoszenia o pracę coraz częściej przypominają prawdziwe, są dobrze napisane, opatrzone logotypem znanej firmy, a nawet publikowane na popularnych portalach. Oszuści liczą na to, że kandydat nie zachowa czujności, zwłaszcza jeśli oferta brzmi wyjątkowo atrakcyjnie. Celem takich oszustw jest najczęściej wyłudzenie pieniędzy, danych osobowych lub wykorzystanie ofiary do działań przestępczych, np. do otwierania kont bankowych, przesyłania środków czy nawet podpisywania fałszywych umów. W niektórych przypadkach złośliwe linki zawarte w wiadomościach mogą też prowadzić do przejęcia kontroli nad Twoim urządzeniem.
Poniżej znajdziesz listę sygnałów ostrzegawczych, które pomogą Ci odróżnić uczciwą propozycję od próby oszustwa. Zachowaj czujność – to pierwszy krok do bezpieczeństwa.
JAK ROZPOZNAĆ FAŁSZYWĄ OFERTĘ PRACY?
Zbyt atrakcyjna, by była prawdziwa
Oferty pracy, które obiecują wysokie zarobki przy minimalnym nakładzie pracy, np. „2000 zł tygodniowo za 3 godziny dziennie pracy zdalnej”, powinny wzbudzić podejrzenia. Często towarzyszą im zwroty typu „gwarantowany dochód” lub „legalna praca od zaraz”, mające za zadanie uśpić czujność kandydata.
Brak weryfikowalnych danych firmy
Każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą powinien figurować w oficjalnych rejestrach takich jak CEIDG, KRS czy KRAZ (w przypadku agencji zatrudnienia). Łatwo to sprawdzić: wystarczy wpisać nazwę firmy z ogłoszenia w pasku wyszukiwania przeglądarki i dodać skróty rejestrów. Jeśli firma znajduje się w tym rejestrze, w wynikach wyszukiwania pojawi się strona z danymi firmy na oficjalnej stronie rejestru lub wyszukać stronę rejestru i wpisać nazwę firmy, którą chcesz sprawdzić, bezpośrednio w pasku wyszukiwania. Brak jakichkolwiek informacji o firmie lub niezgodność danych to sygnał ostrzegawczy.
Wykorzystywanie znanych logotypów
Fałszywi rekruterzy często podszywają się pod renomowane marki, nielegalnie używając ich logotypów, by zwiększyć swoją wiarygodność. W razie wątpliwości zawsze warto skontaktować się z daną firmą bezpośrednio i zapytać, czy dana osoba jest jej przedstawicielem.
Kontakt przez SMS lub prywatny e-mail
Coraz częstszą formą oszustwa jest przesyłanie fałszywych ofert przez SMS, komunikatory lub e-maile z nieprofesjonalnych, darmowych domen (np. @gmail.com). Warto zwrócić uwagę na literówki w domenach (np. @gmai1.com), przypadkowe znaki w adresie oraz niejasną treść wiadomości.
Presja czasu
Oszuści często wymuszają działanie pod presją czasu, żeby przyblokować racjonalne myślenie i wymusić szybką decyzję. Jeśli ktoś naciska, żebyś szybko podjął decyzję – uważaj. To może być próba manipulacji.
Fałszywe konta na social mediach
Potencjalni pracodawcy lub rekruterzy coraz częściej kontaktują się z kandydatami także za pośrednictwem mediów społecznościowych, jak Facebook czy LinkedIn. Należy zweryfikować czy profil jest prawdziwy.
TYPOWE FORMY WYŁUDZEŃ I ZAGROŻENIA
Wymóg zapłaty lub zakupu
Legalna firma nie wymaga opłat za udział w rekrutacji, zakupu szkolenia, usług telekomunikacyjnych czy zakładania kont w ramach procesu aplikacyjnego. Takie żądania są typowym sygnałem ostrzegawczym
Wyłudzanie danych osobowych
Oszustwo może polegać na tym, że kandydat już na wstępnym etapie rekrutacji proszony jest o przesłanie pełnych danych osobowych, numerów kont bankowych czy nawet skanów dokumentów. Dane te mogą zostać wykorzystane do kradzieży tożsamości, np. zaciągnięcia pożyczek.
Zakładanie kont bankowych
Nieuczciwe „agencje” mogą instruować kandydata do założenia konta bankowego w celu rzekomego wypłacania wynagrodzenia. W rzeczywistości wykorzystują te konta jako narzędzia do wyłudzania premii za polecenia lub do przestępstw finansowych
Złośliwe oprogramowanie
Kliknięcie w linki lub załączniki w podejrzanych wiadomościach może skutkować zainfekowaniem urządzenia. Cyberprzestępcy mogą wówczas przejąć dostęp do kont bankowych lub kont w mediach społecznościowych.
Fałszywe umowy i kary umowne
Zdarzają się oszustwa, w których kandydat nieświadomie zawiera umowę cywilnoprawną np. na niemożliwe do wykonania zadanie (np. napisanie 800 artykułów w 3 dni). Niewywiązanie się skutkuje karami finansowymi, których ofiary często nie kwestionują sądownie.
JAK CHRONIĆ SIĘ PRZED OSZUSTWAMI?
Zawsze sprawdzaj firmę
Użyj CEIDG, KRS lub KRAZ. Zobacz, jak długo działa firma, czy są o niej opinie, czy dane kontaktowe są pełne, czy adres siedziby na stronie zgadza się z oficjalnymi rejestrami
Nigdy nie płać za proces rekrutacyjny
Jakiekolwiek opłaty za „weryfikację”, „szkolenie”, „aplikację”, „wyrobienie pozwolenia na pracę” są niezgodne z prawem i powinny zakończyć kontakt.
Nie podawaj danych na starcie
CV powinno zawierać tylko podstawowe informacje kontaktowe. Nie wysyłaj skanów dowodu czy numerów kont bankowych bez dokładnej weryfikacji.
Używaj osobnych danych kontaktowych
Rozważ stworzenie osobnego adresu e-mail i numeru telefonu tylko do celów rekrutacyjnych.
Zachowaj czujność przy komunikacji
Sprawdzaj, czy rekruter używa służbowego adresu e-mail, czy jego profil wygląda profesjonalnie, czy nie przesyła podejrzanych linków.
Weryfikuj konta na social media
Zwróć uwagę czy pracodawca lub rekruter ma „podpięte” do profilu aktualne miejsce pracy i czy pole informacji o użytkowniku nie jest puste. Sprawdź też zdjęcie profilowe – możesz je wrzucić do wyszukiwarki grafiki (np. Google, opcja wyszukiwania obrazem), by upewnić się, że nie zostało skradzione. Dodatkowo zweryfikuj, kiedy profil został założony, ile ma kontaktów oraz czy widoczna jest historia zatrudnienia.
Sprawdź czy oferta pracy opublikowana jest również na stronie agencji
Masz wtedy pewność, że rzeczywiście ogłoszenie pochodzi od tej konkretnej agencji, a nie od podmiotu który się za nią podaje.
Czytaj regulaminy i umowy
Nie podpisuj niczego bez przeczytania. W razie wątpliwości – skonsultuj dokument z prawnikiem lub doradcą zawodowym.